Trong “Think Again - Dám nghĩ lại” của tác giả Adam Grant đã giúp chúng ta tư duy như những nhà khoa học để tìm ra cách tái tư duy đúng đắn, không chỉ cho bản thân mình, mà còn cho những người xung quanh.
Dám nghĩ lại mở ra con đường dẫn đến sự vượt trội trong công việc, sự thông tuệ trong đời sống, không những thế mà còn là sự đan xen thú vị giữa nguyên cứu và kể chuyện, cho chúng ta thêm sức mạnh trí tuệ lẫn cảm xúc để luôn giữ sự tò mò và hoài nghi cần thiết.
Cuốn sách được chia làm 5 phần chính:
Phần 1: Tái tư duy cá nhân - Cập nhật quan điểm của bản thân giúp bạn mở mang tâm trí, khám phá lý do tại sao chúng ta đấu tranh để tái tư duy và làm thế nào chúng ta có thể học cách làm điều đó với tư cách cá nhân.
Phần 2: Tái tư duy liên cá nhân - Khai mở tư duy của người khác nhằm thảo luận về cách thức chúng ta có thể áp dụng để khuyến khích người khác tái tư duy.
Phần 3: Tái tư duy tập thể - Tạo ta những cộng đồng học tập suốt đời.
Phần 4: Kết luận - Giúp bạn suy xét lại những kế hoạch sự nghiệp và kế hoạch cuộc đời tỉ mỉ nhất.
Phần kết: Những hành động tạo ảnh hưởng.
Tái tư duy có thể giúp bạn nảy ra những giải pháp mới cho các vấn đề cũ, đồng thời cải tạo lại các giải pháp cũ để áp dụng cho những vấn đề mới. Đây là hành trình để bạn học hỏi nhiều hơn từ những người xung quanh và sống với ít tiếc nuối hơn. Dấu hiệu cho thấy sự trưởng thành về trí tuệ là bạn biết đâu là thời điểm nên từ bỏ vài công cụ quý báu nhất của mình và cả những phần đáng quý nhất trong căn tính của bạn.
Trong “Dám nghĩ lại”, bằng ngòi bút sắc sảo, hài hước và nồng nhiệt, dẫn chứng từ nhiều nghiên cứu khoa học đáng tin cậy cùng năng lực kể chuyện vốn có, Adam Grant dẫn dắt độc giả đi qua một hành trình lý thú và nhiều ngạc nhiên, giúp độc giả chủ động bẻ gãy “Vòng lặp tư duy cố chấp” và không ngừng kích thích “Vòng lặp tái tư duy”.“Nó bắt đầu bằng tâm thế khiêm nhường”, Adam viết, “Nhận diện những thiếu sót của bản thân giúp chúng ta mở toang cánh cửa hoài nghi”. Khi chất vấn những hiểu biết hiện tại, chúng ta sẽ phát triển óc tò mò, cuộc hành trình tìm kiếm tri thức đưa chúng ta đến những khám phá mới, rồi nhờ đó ta tiếp tục nuôi dưỡng tính khiêm nhường.
Với rất nhiều câu chuyện có thật, những ví dụ kèm tranh ảnh minh hoạ cùng lối phân tích, tư duy khoa học chặt chẽ nhưng dí dỏm, cuốn sách này không chỉ cung cấp đầy đủ kiến thức về tái tư duy, mà còn đưa ra những bài học sẽ theo bạn trong suốt cả đường đời.
Bài học 1: Hãy thừa nhận rằng bạn không biết mọi thứ.
“Nói đến của cải, chúng ta luôn sẵn lòng cập nhật cái mới với tất cả sự hồ hởi. Chúng ta hào hứng làm mới cả tủ quần áo khi chúng không còn hợp mốt và hăng hái tân trang toàn bộ đồ nhà bếp khi thấy chúng lỗi thời. Nhưng với những vấn đề liên quan đến hiểu biết, quan điểm hay suy nghĩ, chúng ta khư khư giữ lấy lập trường của mình”
Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, chỉ số IQ của bạn càng cao thì bạn càng dễ bị mắc kẹt vào những định kiến, gặp khó khăn trong việc làm mới những niềm tin của mình. Chúng ta càng thông minh, chúng ta càng có thể trở nên mù quáng trước những hạn chế của bản thân. Bạn có thể là một người giỏi tư duy, nhưng chính việc ấy lại biến bạn trở nên kém cỏi trong việc tái tư duy.
Tất cả chúng ta đều là “người học việc" trong rất nhiều lĩnh vực, nhưng không phải lúc nào chúng ta cũng nhận thức được điều đó. Thông thường, chúng ta thường có khuynh hướng tự đề cao bản thân ở những lĩnh vực mình đã biết. Thói ngạo mạn và bảo thủ đã ngăn cản chúng ta nhìn thấy những khiếm khuyết của mình.
Theo Adam Grant, nếu bạn bắt đầu thừa nhận rằng mình không biết mọi thứ, bạn sẽ cởi mở hơn để học hỏi những điều mới. Sự khiêm nhường sẽ mở ra một lăng kính mới giúp bạn nhìn thấy những hạn chế của mình và từ đó tìm ra hướng tư duy để khắc phục những nhược điểm ấy.
Khi tự tin thái quá về bản thân, bạn sẽ trở nên mù quáng trước những quyết định của mình, trong khi khiêm tốn có nghĩa là bạn sẵn sàng nhìn nhận mọi khía cạnh khác nữa và có cái nhìn toàn diện hơn về các phương pháp của mình.
Bài học 2: Tư duy như một nhà khoa học
Tái tư duy được coi là yếu tố cơ bản của mỗi nhà khoa học. Khi họ được trả lương để liên tục nhận biết về những giới hạn hiểu biết của mình. Những nhà khoa học luôn được kỳ vọng phải hoài nghi về điều đã biết, say mê tìm hiểu điều chưa biết và làm mới góc nhìn bản thân dựa trên các dự liệu mới. Với lối tư duy ấy, họ sẽ không bao giờ giới hạn những hiểu biết của mình trong một khuôn khổ hạn định. Theo Adam Grant, chúng ta hoàn toàn có thể hướng bản thân đến lối tư duy như những nhà khoa học mà không nhất thiết phải là một nhà khoa học chuyên nghiệp.
“Khi ở chế độ tư duy của nhà khoa học, chúng ta từ chối để các quan điểm cá nhân trở thành hệ tư tưởng. Chúng ta không bắt đầu bằng việc đưa ra các câu trả lời hay giải pháp, mà bằng câu hỏi và vấn đề cần giải quyết. Chúng ta không thuyết giảng dựa trên trực giác, mà phổ biến tri thức dựa trên chứng cứ. Chúng ta không chỉ đưa ra các ý kiến phản biện mang tính xây dựng đối với những lý lẽ của người khác, chúng ta còn dám phủ nhận những lý lẽ của chính mình”.
Sự bảo thủ hay không dám nhìn nhận những thiếu sót trong kiến thức của mình sẽ khiến cánh cửa tri thức đóng sập trước mặt bạn. Thay vì, cảm thấy thất vọng hay xấu hổ khi phải thừa nhận mình sai, hãy cởi mở một chút để tái tư duy. Sự tò mò, linh hoạt và ham tìm hiểu như một nhà khoa học sẽ dần khiến bạn nhận ra nhiều điều thú vị. Và thừa nhận những sai lầm hay thiếu hiểu biết của mình sẽ không còn đáng sợ như nó đã từng nữa.
Bài học 3: Hãy học cách đặt câu hỏi
Thay vì khăng khăng dùng lý lẽ của mình để thuyết phục một ai đó. Một cách hiệu quả khác để khiến mọi người suy nghĩ lại về niềm tin của họ chính là đặt vấn đề và đưa ra câu hỏi. Cách đặt câu hỏi thông minh sẽ khiến những người đang kiên quyết bảo vệ quan điểm cực đoan của họ nhận ra giới hạn hiểu biết của mình và tiết chế lại ý kiến.
Trong Think Again, tác giả Adam Grant đưa ra những cách đặt câu hỏi thú vị, giúp hướng những người xung quanh chúng ta tới việc tái tư duy trong suy nghĩ. Theo Adam, tranh cãi chưa bao giờ là phương pháp hiệu quả để thuyết phục ai đó lắng nghe theo ý kiến của mình và cũng không thể là cách thức đúng đắn giúp người khác nhận ra sự sai lầm trong ý kiến cá nhân của họ.
Lắng nghe và đặt câu hỏi thông minh sẽ là chìa khóa giúp không chỉ bạn mà những người xung quanh nhận ra những điều mình còn chưa biết và điều chỉnh nó sao cho hợp lý. Bởi đôi khi, mọi người không thay đổi ý kiến vì họ muốn có quyền tự do của riêng họ hơn là thực sự không đồng ý. Vì vậy, điều quan trọng là hãy lắng nghe và cho họ quyền tự do đưa ra quyết định của riêng họ.
“Không thể có sự tiến bộ nếu không có sự thay đổi và những ai không thể thay đổi tư duy của mình sẽ không thay đổi được bất cứ thứ gì” - George Bernard Shaw
Tái tư duy chắc chắn sẽ ngày càng trở nên phổ biến trong thế giới với những thay đổi liên tục. Một tư duy bảo thủ, không khiêm nhường chính là trở ngại ngăn cản bạn tiếp cận với nguồn tri thức mới và vô tận của nhân loại.
Người nổi tiếng nói gì về cuốn sách?
“Xuất sắc… quyển sách giúp bạn tái tư duy về các quan điểm của chính mình cũng như những quyết định quan trọng trong cuộc đời bạn” - Daniel Kahneman
“Đây là cuốn sách phải đọc với bất kỳ ai muốn tạo ra văn hóa học hỏi và khám phá, cho dù ở nhà, ở cơ quan hay ở trường học. Bằng sự nồng nhiệt và hài hước, Adam Grant chắt lọc những nghiên cứu công phu thành một lập luận đầy thuyết phục cho thấy tại sao ai cũng cần không ngừng chất vấn những giả định cũ và sáng tạo nên những ý tưởng và góc nhìn mới mẻ. Cuốn sách này chứa đựng những bài học quan trọng trong một thế giới ngày càng phân cực.” - Bill and Melinda Gates
“Trong một thế giới đầy rẫy những sự tự tin thái quá, cuốn sách mới nhất của Adam Grant gợi ý về tầm quan trọng của sự cởi mở khiêm tốn. ‘Dám nghĩ lại’ đưa ra những trường hợp đặc biệt để khiến chúng ta suy nghĩ lại những gì mình đã biết. . . đó không chỉ là một bài học hữu ích; đó có thể là điều cốt tử.” - Financial Times
Đây chính là quyển sách bạn cần, ngay lúc này, trong thời buổi hiện nay. Nó như là lời kêu gọi loại bỏ những kiến thức và quan điểm không còn hữu ích với bạn và hướng đến việc giúp bạn xây dựng nhận thức về bản thân với tư duy linh hoạt thay vì tính cứng nhắc. Nếu bạn muốn bước ra khỏi vùng an toàn của mình và tìm hiểu điều gì đó về bản thân và những người xung quanh, nếu bạn muốn trở nên thông minh hơn, dễ mến hơn thì cuốn sách này chính là dành cho bạn. Nếu bạn có thể làm chủ nghệ thuật tái tư duy thì bạn sẽ thành công hơn trong công việc và hạnh phúc hơn trong cuộc sống./.
Chia sẻ từ Nguyễn Thị Kim Hương